Zgodnie z polskim prawem małżeństwem można zostać zawierając ślub konkordatowy lub cywilny. Kościół Katolicki daje swoim wiernych również możliwość zawarcia ślubu kościelnego (wyznaniowego), który jednak nie niesie ze sobą skutków prawnych. Każda z tych uroczystości rządzi się swoimi prawami i wymaga poświęcenia różnej ilości czasu i załatwienia innych formalności.

Ślub konkordatowy

Ślub konkordatowy łączący w sobie ceremonię kościelną z niezbędnymi procedurami administracyjnymi. To jeden z najczęściej wybieranych rodzajów ślubów w Polsce – pozwala połączyć marzenia o białej sukni z welonem z wymaganymi prawem procedurami.

Załatwianie formalności rozpoczyna się na pół roku przed planowaną ceremonią od wybrania kościoła, w którym odbędzie się uroczystość (w niektórych, bardziej popularnych miejscach o wolne terminy trzeba się starać znacznie wcześniej). Kiedy już zapadnie decyzja, można rozpocząć zbieranie niezbędnych dokumentów.

Pierwsze kroki należy skierować do własnej parafii (pana młodego oraz panny młodej) i odebrać świadectwo chrztu oraz bierzmowania. Jeżeli ślub ma się odbyć w innej parafii, konieczna będzie również tzw. licencja (w której proboszcz wyraża zgodę na zawarcie małżeństwa w innym kościele). Z tymi dokumentami oraz z dowodami osobistymi Narzeczeni wybierają się do kościoła gdzie planują się pobrać i w kancelarii parafialnej informują o tym księdza, który sporządza protokół przedślubny. Ksiądz rozpisze również zapowiedzi przedślubne, które zostaną wywieszone w parafiach Państwa Młodych na okres dwóch tygodni. Młodzi będą musieli się udać do swoich parafii jeszcze dwukrotnie – najpierw zanosząc zapowiedzi, a później odbierając zaświadczenie o ich wygłoszeniu.

Narzeczeni muszą również odbyć nauki przedmałżeńskie, prowadzone najczęściej przy wybranych parafiach oraz skorzystać z usług poradni małżeńskiej. Spotkania odbywają się co tydzień, dostępne są również przyspieszone kursy weekendowe. Kartę poświadczającą zakończenie kursu przedstawia się w kancelarii wraz z innymi dokumentami, chociaż niektóre parafie pozwalają ją donieść po zakończeniu szkoleń. Informacje o kursach i miejscach ich prowadzenia można znaleźć na stronach diecezji i archidiecezji.

Kolejnym etapem jest wizyta w Urzędzie Stanu Cywilnego, jednak nie należy się spieszyć, bo zaświadczenie, które Młodzi otrzymają z USC jest ważne tylko trzy miesiąca. Do urzędu trzeba zabrać dowód osobisty oraz skrócony odpis aktu urodzenia (nie jest wymagany, jeżeli urodzenie było poświadczone w tym samym Urzędzie). Osoby owdowiałe muszą również przedstawić akt zgonu współmałżonka. Po krótkiej wizycie urzędnik sporządzi zaświadczenie o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa. Należy je dostarczyć wraz z zaświadczeniem o odczytaniu zapowiedzi do kancelarii, ale nie trzeba się spieszyć. Zazwyczaj nie wymaga się, by dokumenty te dotarły wcześniej niż na tydzień przed ślubem.

W dniu ślubu Młodzi muszą jeszcze donieść zaświadczenia dwukrotnego odbycia spowiedzi przedślubnych oraz podpisać (wraz ze świadkami) dokumenty cywilne. W zależności od parafii odbywa się to przed uroczystością, w jej trakcie (po złożeniu przysięgi) lub po mszy świętej. To już koniec formalności – do parafii należy obowiązek zgłoszenia ślubu w USC. Na potwierdzenie faktu zawarcia małżeństwa USC przesyła trzy skrócone odpisy aktu małżeństwa (w niektórych miejscowościach trzeba się po nie zgłosić osobiście) najwcześniej ok. 2 tygodnie po ślubie.

Ślub kościelny – dokumenty i terminy   

Na ślub kościelny decydują się osoby wierzące, które chcą złożyć przysięgę przed Bogiem, zgodnie ze swoją wiarą. Bardzo często ten rodzaj ślubu wybierają z przyczyn światopoglądowych ci, którzy mają już za sobą ceremonię cywilną i z punktu widzenia prawa są już małżeństwem.

Ślub kościelny nie wywiera bowiem żadnych skutków prawnych – oznacza to, że taka ceremonia jest ważna jedynie w Kościele, a nie powoduje żadnych zmian administracyjnych w sytuacji małżonków.

Przy zawieraniu ślubu kościelnego obowiązuje podobna procedura, jak przy ślubach konkordatowych, z tą różnicą, że w dniu ślubu Młodzi nie podpisują dokumentów cywilnych dla USC, a akt ślubu sporządza kancelaria  parafialna.

Ślub cywilny

Ślub cywilny jest najszybszym sposobem zawarcia małżeństwa – wymaga najmniej formalności (ich załatwianie wystarczy rozpocząć na dwa miesiące przed planowaną datą) i można go zorganizować w najkrótszym czasie. Co najmniej 31 dni przed należy udać się do dowolnego Urzędu Stanu Cywilnego i przedstawić wymagane dokumenty – dowód osobisty oraz skrócony odpis aktu urodzenia (nie jest wymagany, gdy został sporządzony w tym samym urzędzie). Wdowcy lub wdowy dodatkowo muszą donieść skrócony odpis aktu zgonu małżonka, a osoby po rozwodzie – odpis skrócony aktu zawarcia małżeństwa ze stosowną adnotacją. Urzędnik sporządzi akt małżeństwa i odbierze od narzeczonych zapewnienie, że nie wiedzą o żadnych przeszkodach, które mogłyby stanąć na drodze do zawarcia małżeństwa. Po zakończeniu formalności zostaje ustalony termin ślubu. Młodzi przybywają ze świadkami do Urzędu, gdzie przed urzędnikiem składają przysięgę, wkładają sobie na palec obrączki i podpisują dokumenty. Jeżeli zgodnie potwierdzą oni chęć zawarcia związku, w USC sporządzany jest akt małżeństwa. Cała uroczystość nie trwa zazwyczaj dłużej niż 15 minut.